Alüminyum ve alaşımları, çelikten sonra en çok tercih edilen endüstriyel ve endüstriyel olmayan işlemlerde tüketici tarafından son yıllarda kullanılan en genel metal olarak bilinmektedir. Günlük yaşantımızda, modern inşaat, otomotiv, havacılık, enerji, gıda ve diğer endüstrilerde, farkında olmadan tüm gün elimizden düşürmediğimiz teknolojik cihazlarımızda bile alüminyum alaşımlarını kullanmaktayız.
1) Ulaşım
Alaşımlı Alüminyum, tarih boyunca uçak endüstrisi için ana yapı malzemesi olmuştur. Titanyum ve kompozit malzemelerin kullanımının arttığı günümüzde bile, alüminyumun sıcaklık ve basınç değişimlerine dayanımı ve hafifliği nedeniyle ticari ve sivil uçak gövdelerinin %70’i alüminyum alaşımlarından meydana gelmiştir.
Kabul edilebilir maliyet, düşük yoğunluk, uygun mekanik özellikler, yapısal bütünlük ve imalat kolaylığı nedeniyle nakliye alanlarında da çekicidir. Ticari araçlarda, hem yolcu hem yük vagonlarında, deniz gövdelerinde ve üst yapılarda ve askeri araçlarda kullanımının artık çok sayıda örneği bulunmaktadır.
Hacimsel araba üretimlerinde; motor blokları, tekerlekler, radyatörler ve artan bir şekilde gövde parçaları olarak alüminyum plaka, levha, profil içermektedir. Genel olarak üretim için 5xxx ve 6xxx serisi alaşımlar, iyi korozyon direnci, yüksek tokluk ve kaynak kolaylığı ile yeterli gücü sağlar. İşlenebilirliğin, boyutsal stabilitenin ve korozyon direncinin önemli olduğu kullanımlarda 5083 döküm plakalar tercih edilmektedir. Mukavemetin daha az önemli olduğu, eloksal kaplama ve atmosferik korozyon direncinin öne çıktığı kullanımlarda 5754 alaşım plaka ve levhalar tercih edilemektedir.
5754 alaşım levhalar örneğin raylı tren kapılarında, kullanılmaktadır.
Uçaklarda mukavemet olarak güçlü 2xxx, 7xxx ve 8xxx serisi alaşımlar tercih edilir ve askeri araçlarda ise kaynaklanabilir 7xxx serisi alaşımlar kullanılarak, balistik özellikler sağlayabilir.
NASA, roket komponentleri olarak birçok alüminyum alaşımı kullanmaktadır.
Gemi ve yat sektöründe alüminyum hafifliği ve korozyona direnci yüzünden tercih edilmektedir. Altta görülen yatta hem yatın gövdesi hem de değişik boruları alüminyumdan üretilmiştir. EN AW 5083 alüminyum gemi sacları bu sektörde yaygınca kullanılmaktadır.
2) Ambalaj ve Gıda
1000 serisi alaşımları; UV ışığına, neme ve kokuya karşı iyi korozyon direnci ve bariyer özellikleri nedeniyle gıda ambalajları ve folyo ürünlerinde başarılı olarak kullanır. Folyo, kolaylıkla şekillendirilebilir, çekici bir şekilde dekore edilebilir ve gerekirse kağıt ve plastik ile kullanışlı bir şekilde birleştirilebilir. Mutfağınızdaki folyo, yapılan tencere ve tavalar çoğunlukla alüminyumdan üretilmektedir. Alüminyum ürünler ısıyı iyi iletir, paslanmaya karşı dayanıklıdır ve temizlenmesi kolaydır.
Alüminyum aynı zamanda gıda sektöründe ambalaj üretiminde kalıp malzemesi olarak tercih edilir. Bunun en önemli nedenleri malzemenin mukavemeti, işlenebilirliği ve korozyona direncidir. Bu ambalaj ürünlerini üretmek için şişirme ve thermoform kalıplar kullanılmaktadır. Bu tarz kalıp üretimlerinde 7075 alaşım kullanılır. EN AW 7075 malzeme özelliklerini daha detaylı bir şekilde incelemek için tıklayınız.
Alüminyum kutular yiyecek ve içecekleri paketlemek için kullanılır. Coca-Cola ve Pepsi, 1967’den beri alüminyum kutular kullanmaktadır. Alüminyumun geri dönüşümü için ise katkı sağlamaktadır.
Alüminyumun kolay açılabilme imkanlarını da kullanan balık başta olmak üzere yediğimiz birçok gıda ürünleri için kutular altmış yılı aşkın süredir kullanılmaktadır. Teknik açıdan bakıldığında, teneke kutu malzemesi olarak alüminyumun kullanıma en uygun malzemedir.
Alüminyum teneke kutuların detaylı üretim sürecini incelemek için aşağıdaki videoyu seyretmenizi öneriziz.
3) Mimari ve İnşaat
Alüminyum, binalarda çok çeşitli uygulamalar için kullanılmaktadır. Bunlar arasında, pencereler ve önceden şekillendirilmiş sac kaplamalar, kapılar, mağazalar ve prestijli binalar için cepheler, mimari
Donanımlar ve çatı kaplama ürünleri bulunmaktadır. 1950-60’larda inşa edilen ve bozulma belirtileri gösteren beton yapıların çoğunu yenilemek için alüminyum yapılar ve kaplama da kullanılmaktadır. Bina uygulamalarında alüminyumun dayanıklılığı son derece önemlidir.1000, 3000, 5000 ve 6000 dövme serisi alaşımlar, endüstriyel ve deniz ortamlarında bile koruma ve mukavemette azalma olmadan iyi performans göstermektedir. Eloksal kaplama yöntemi ile, alüminyum yüzeyini koruyarak, daha geniş bir renk yelpazesi ve diğer boyalı metallere benzer bir görünüm sunar. Bu nedenle dekoratif efektler için de rahatlıkla kullanılabilir.
New York’ta bulunan Empire State Binasının (1930-1932) inşaatında alüminyum yaygınca kullanılmıştır. İnşaat sektöründe yaygın alüminyum kullanımının ilk örneklerinden biridir.
4) Mühendislik Uygulamaları
İnşaat mühendisliği uygulamalarında alüminyum, temel bir malzeme haline geldi. Günümüzde bu alandaki sık uygulamalar hem ekstrüde hem de kaynaklı parçaları içermektedir. Spesifik örnekler arasında ofis gökdelenlerinin cam yüzleri, eğlence, ticaret merkezleri, stadyumlar, havuzlar alüminyum kullanılarak desteklenmiştir. Bu nedenlerle inşaatçılar, mimarlar ve tasarımcılar arasında en popüler malzemelerden biri haline gelmiştir.
Elektrik mühendisliği uygulamalarında, alüminyum kablolama uzun yıllardır temel bir unsur olsa da, gittikçe daha fazla sayıda üretici çeşitli başka uygulamalar için alüminyuma yöneliyor. Buna iletkenler, kafes motorlar, mikro elektronikler, transformatörler ve alçak gerilim motorları dahildir.
Makine mühendisliği söz konusu olduğunda ise, alüminyum alaşımlarının çok çeşitli olması nedeniyle kullanım alanı çok geniştir. Tasarıma elverişli bir ürün olduğu için robotik uygulamalar, fikstürler, şişirme kalıbı, enjeksiyon kalıbı, thermoform kalıbı gibi ve birçok kalıp uygulamasında rahatlıkla kullanılabilmektedir. Günümüzde uçak ve araç tasarımcıları ürünlerini hafifletebilmek için alüminyuma yönelmişlerdir.
